මොකක්ද මේ sensory play කියන්නේ

Sensory play එහෙමත් නැත්නම් messy play කියන්නේ ඔයාලගෙ බබාලට වඩවඩාත් එයාලගෙ සන්වේදන ඉන්ද්‍රියන් ක්‍රියාත්මක කරමින් ඉගෙනගන්නට ලබාදෙන සුවිශේශී ඉගෙනුම් අත්දැකීමක්.

මෙතනදී දරුවන්ට එයාලගෙ සoවේදන එකක් හෝ වැඩි ගනනක් මෙහෙයවලා ඉගෙනුම් අත්දැකීම් ලබාගන්න අපි අවස්තාව ලබා දෙන එකයි කරන්නේ.

Sensory play එකකදී අපි එයාලගෙ senses එහෙමත් නැත්නම් සන්වේදක stimulate කරන්න උත්සාහ ගන්නවා. 
දැකීම ඇසීම ස්පර්ශය රෑපය දැනීම සමබරතාවය සහ චලනය කියන දේවල් වලින් තමයි මේ වයසෙදි ඔයාලගෙ දරුවා ඉගෙනගන්නේ. ඉතින් sensory play එකකින් අපි මේ කරන්නේ... එයාගෙ බුද්දි වර්දනයට බාහිර උත්තේජනයන් ලබාදෙන එකයි.

Sensory play එකකින් මොකද වෙන්නේ??

** දරුවන් මේ මගින් එයාලා අවට පරිසරය ගැන ඉගෙන ගන්නවා

**බුද්දි සන්වර්දනයට සහ නිර්මාණාත්මක බව වැඩිදියුනු කරන්න අවශ්‍ය ස්නායු සම්බන්දතා sensory play මගින් ඇති කරනවා

** භාශා කුසලතා වර්දනය කරන්නත් සියුම් හා දල චාලක හැකියා සන්වර්දනය කරන්නත් ගැටලු විසදීම (problem solving) සහ තර්කන (reasoning) හැකියාව වගේම අන්තර්පුද්ගල සම්බන්දතා වර්දනය කරන්නත් sensory play උදව්වෙනවා.

සරලවම කියනවනම්.... sensory play කියන්නේ දරුවාගේ මොලයට අපි ලබාදෙන ආහාරයක්. 
(A food for brain) කියලා අපි කියනවා.

සන්වර්දනයේ ඉතාම වැදගත් අවස්තා දියුණු කරන්න Sensory play මගින් අපි මොලයට උපකාර කරනවා.

ඉතින් මේවා අපේ අම්මලා කලායැ...අපි මේ හොදට ඉන්නේ කියල ඔයාලට හිතෙනවා ඇති😂🤗

ඇත්ත!!

නමුත් හිතලා බලන්න 
අපේ දරුවෝ හැදෙන්නෙ වැඩෙන්නෙ අපි හැදුනු වැඩුනු පරිසරයෙ නෙමෙයි
අපි පුන්චි කාලේ මොලයට අවශ්‍ය උත්තේජන සපයන්න පරිසරය ආශ්‍රිත ක්‍රියාකාරකම් මදි නොකියන්න තිබුනා.... ගහක් උඩම හරි ඇලක දොලක හරි මුලු දවසෙම නටපු මතක ඔයාලටත් ඇති. 
ඒත් අපේ දරුවන්ට??
ගේ ඇතුලෙම හිටියත් tab එකට හරි tv එකට හරි හුරුවුනු අපේ පොඩ්ඩන්ට එහෙම උත්තේජන ලැබෙනවද??

අන්න ඒ නිසයි සැලසුම් කල මේ ක්‍රියාකාරකම් හරිම වැදගත් වෙන්නේ.

හෙට මම ඔයාලට කියල දෙන්නම් Sensory play එකක් සැලසුම් කරන හැටි.

එතකන් මේක බලන්නකෝ. මේ පාට පාට නූල් වගේ තියෙන්නේ Noodles 🤗🤗

එතකොට මඩ.....පාන්පිටි....තව.....මැටි
පාට කරපු බත්, spegatti...... පුන්චිම අයට කවාගන්නත් පුලුවන්

පාට කරපු වැලි... ලී කුඩු මේ ඕනෙම දෙයක් ඔයාලට ගන්න පුලුවන්

මේ දවස් ටිකේම මහන්සියෙන් වැඩ කල නිසා උදේම එලියට ටිකක් යමුද? උදේ පාන්දර මොනවගේද කියල බලන්න...

අහස මොන පාටද....

අද අලුතින් මල් පිපිලද,

ඊයෙ තිබුනු පිච්ච් පොහොට්ටු අදත් තියනවද??
ඊයෙ තිබුනු රෝස මල් අදත් ඒ වගේමද

ඊටපස්සෙ අම්මට පුලුවන් නේද පාට කොලයකින් තීරු කපලා දෙන්න ?

ඒවා එක තැනකින් අලවලා දුන්නම බබාට පුලුවන් ඒ තීරු වල කෙලවර ගම් ගාලා නමලා අලවන්න. ඒක හරිම ලේසි වැඩක්. ඔක්කොම තීරු නමලා අලවලා මැදින් රවුමක් කපලා අලවලා අපිත් අම්ම එක්ක මලක් හදමු 

:)

අපේ බබාලා නම් හැදුවේ සුදු පාට මලක් 🌷🌷

12 - 36 Months වලට හදපු පාඩමක් ඔයාලා එක්ක page එකෙත් බෙදාගන්න හිතුවා.

තාමත් හැමෝම groups වලට සම්බන්ද වෙලා නැති නිසා මේක ප්‍රයෝජනවත් වෙයි.

පලවෙනි පාඩම - sensory bin

මුලින්ම මම ඔයාලට කියල දෙන්නම් Sensory Bin එකක් හදාගන්න හැටි. මේකට අපිට ඕනෙ වෙනවා
**විනාකිරි
**කෑම වර්ණවත් කරන්න ගන්න food coloring
**plastic bags
** සුදු හාල්
** පියනක් සහිත tray එකක්
**පුoචි සෙල්ලම් බඩු (පොඩි සත්තු, craft flowers, පුoචි බෝනික්කෝ...ඔයාල කැමති දෙයක් මේකට දාන්න පුලුවන්.. plastic අකුරු, numbers වගේ උනත්)

කරන්නෙ මෙහෙමයි,
සුදු හාල් plastic bags වලට දාගෙන විනාකිරි මේස හැදි 2 ක් එකතුකරලා food coloring යොදාගෙන හොදින් වර්ණවත් වෙනකන්ම සොලවලා පාට කරගන්න.

මේ විදිහට පාට පාට කරගත්ත හාල් එක රැයක් පත්තර කොල වල අතුරලා වේලා ගන්න. (විනාකිරි සුවදත් යනවා)

දැන් කලවම් කරගන්නෙ නැතිව මේ හාල් ඔයාලගෙ tray එකේ අතුරගන්න. පස්සෙ කවලම් වෙනවා තමයි ඒත් මුලින්ම බබාට දෙන දවසේ ඒක ලස්සනට තියෙද්දි බබා ආස වෙනවා.

දැන් මේ tray එකේ ඔයාලගෙ පුන්චි සෙල්ලම් බඩු හන්ගන්න.

බබා මේවා හොයාගන්න ඕනෙ. අම්මයි බබයි එකතුවෙලා මේ බඩු හොයනකොට බබා එකක් හොයාගත්තම ස්තුට අගවන හඩක්....clap එකක් වගේ දේකින් එයාව දෛර්‍ය් මත් කරන්න.

ඔයාල හැන්ගුවේ numbers නම් බබා හොයාගත්ත number එක හඩ නගා කියන්න පුලුවන් 
ඒකෙන් බබාට number name එක මතක හිටීවි. බබා එක්ක මේ පාඩම කරලා photos දාන්නකෝ මට බලන්න

මේකෙන් ඔයාලගෙ බබා සිත එක අරමුනක තබාගන්න පුරුදු වෙනවා
ඒ වගේම එයාගෙ senses stimulate කරනවා
එයා සතුටින් ඉගෙනගන්න හැටි අපි බලන් ඉමු!

Images taken by internet. Images copyrights goes to Original creator and thanks for them to posting on Internet 

ලෝකයේ සෑම දරුවකුටම ආදරණීය ප්‍රතිචාරාත්මක දෙමාපියන් සිටිය යුතු අතර ඔවුන් කරුණාවෙන් දරුවන් සුවපත් කරන්නන් විය යුතුයි

සමාජ විරෝධී ක්‍රියාකාරකම්වල යෙදෙන වැඩිහිටියන් , ආතතියෙන් පෙළෙන හා මානසික ආතතිය නිසා ජීවිතය තොර කර ගන්නා වැඩිහිටියන්, අධික කෝපය නිසා ගන්නා වැරදි තීරණ නිසා ජීවිතයේ ඉතාම සංකීර්ණ ගැටළු වලට මුහුණ පාන වැඩිහිටියන්, සම්බන්ධතාවයන් වලදී එකිනෙකාට අවංක නොවන විශ්වාස කළ නොහැකි හෝ වෙනස් ලිංගික අවශ්‍යතාවයන් සහිත වැඩිහිටියන් ගොඩනැගෙන්නේ කුඩා කාලයේ දී, විශේෂයෙන් මුල් ළමා වියේදී සිදු වන emotional abuse නිසා බව ඔබ දන්නවාද? 

හාවර්ඩ් විශ්ව විද්‍යාලයේ Dr: Edward Tronick සහ ඔහුගේ කණ්ඩායම විසින් සිදුකරන ලද still face නම් වූ පරීක්ෂණයේදී ප්‍රතිචාරාත්මක නොවන දෙමාපියන් දරුවන් තුළ ඇති කරන ආතතිය ඔප්පු කෙරෙනවා. මෙහිදී නිරෝගි දරුවන් සහ මව්වරුන් යොදා ගැනෙන අතර දරුවා සමඟ ප්‍රතිචාරාත්මක නොවන මුහුණකින් විනාඩි දෙකක කාලයක් මව රඳවනවා.

තම ප්‍රතිචාරාත්මක මව නැවත ලබාගැනීමට කුඩා දරුවා සෑම ආකාරයකින්ම උත්සාහ කරන අතර අවසානයේදී දරුවා ආතතියෙන් හැඬීමට පටන් ගන්නවා. 

දැන් අපි සැබෑ ලෝකය දෙස හැරෙමු. සැබෑ ලෝකයේදීත් දරුවන් මෙලෙසින්ම දෙමාපියන් ගේ ප්‍රතිචාර බලාපොරොත්තු වෙන අතර සමහර දරුවන්ට සෑම මොහොතකම එම ආදරණීය ප්‍රතිචාර ලැබෙනවා. සමහර දරුවන්‍ට වරින් වර දෙමාපියන් ප්‍රතිචාර ගෙන් ලැබී නොලැබී යනවා. ඒ වගේම සමහර අවාසනාවන්ත තත්ව වලදී දරුවන්ට දෙමාපියන් ගෙන් එවැනි ආදරණීය ප්‍රතිචාර නොලැබීම යනවා..... !!!!!!

වර්ථමානයේ ජීවත්වන මිනිසුන් බොහෝ දෙනෙක් ආතතිකර වන්නට හේතුව අපගේ දෙමාපියන් නිරන්තර ප්‍රතිචාර නොදැක්වූ still face දෙමාපියන් වූ නිසා වියහැකි බව Dr: Edward Tronick ප්‍රමුඛ පර්‍යේශණ කන්ඩායම පවසනවා.

මේ ආකාරයෙන්ම කුඩා කාලයේ දෙමාපියන් සමග සිදුවන සිදුවීම් අනාගතයේ දී දරුවන් ගේ ජීවිතයම වෙනස් කරන බව මේ.වනවිට අප හැම දෙනාම දන්නා කරුණක්.

කුඩා කාලයේ ලබන නරක අත්දැකීම් නිසා සිදුවන හානි කිහිපයක් ගැන අද අප කතා කරමු.

1 . Flash back memories
කුඩා කාලයේ දී අපචාරී ක්‍රියාවන් වලට ගොදුරු වූ කුඩා දරුවන්මෙම තත්ත්වයෙන් පෙළෙන වැඩිහිටියන් බවට පත්වෙනවා. මෙම වැඩිහිටියන්ට පුංචි කාලේ මතකයන් සමිපූර්ණ කතාවක් ලෙස මතක හිටින්නේ නැහැ. යම්කිසි සිදුවීමක මුළු කතා ම ඔහුට හෝ ඇයට අමතක විය හැකි අතර නමුත් කුඩා කොටස් තැනින් තැන පමණක් මතක තිබෙනවා තමන්ගේ ළමා කාලයෙන් යම්කිසිවක් හෝ යමෙක් අතුරුදහන් වී ඇති බවක් දැනෙන අතර අසම්පූර්ණ බවක් දැනෙනවා. මෙම අසම්පූර්ණ බව ඔහුට හෝ ඇයට නිරන්තරයෙන් හිරිහැර කරනවා.

2. Toxic relationship
ආදරය සහ හැඟීම් සම්බන්ධව ්‍රතිචාරාත්මක නොවන නිවසක ජීවත් වූ දරුවන් වැඩිහිටියන් ලෙස ආදරණීය සබඳතාවයන් පවත්වා ගැනීමට අපොහොසත්. ඔවුන් බැඳීම් වලට බය වන අතර විශ්වාස කිරීමට මැලි වෙනවා. එමෙන්ම ඔවුන් නොදැනුවත්වම යොමුවන්නේ නොසුදුසු සබඳතාවයක් ගොඩනගා ගැනීමටයි. ඔවුන් අස්ථීර බවට සහ තමන්ට නරක ලෙස සලකනු ලැබීමෙන් සතුටට පත් වෙනවා.

3. anxious preoccupied attachments
ප්‍රතිචාරාත්මක නොවන කරුණාවන්ත හෝ ආදරණීය නොවූ ද දෙමාපියන් යටතේ හැදුනු දරුවන් මට ආදරේ කළ යුතු නැහැ මම ආදරය ලැබීමට සුදුසු නැහැ යනුවෙන් ද
සිතන වැඩිහිටියන් බවට පත්වෙනවා. ආදරයෙන් බැඳීමට අවශ්‍ය වුණත් ්‍රතික්ෂේප වීමට බිය වෙනවා. තමන්ට හිංසා කරාවි හෝ පහර දේවි යන බියෙන් පසුගාමී වන මෙම දරුවන් ජීවිතය කිසිම දෙයකට නොබියව ඉදිරිපත් වන්නේ නැහැ එය දරුවාගේ ජීවිතය විනාශ කරනවා.

4.passive aggressiveness
නිතරම කෝපයෙන් සිටින දෙමාපියන් සමඟ හැදී වැඩෙන දරුවන් හැඟීම් වලට වටිනාකමක් ඇති බව විශ්වාස නොකරන වැඩිහිටියන් බවට පත්වෙනවා. කුඩා කාලයේ කිසිම විටක තම හැඟීම් වලට වටිනාකමක් නොලැබුණු බැවින් ඔවුන් තම හැඟීම් මරා දමනවා. කතාබහකර ගැටලු විසඳාගැනීමට පෙළඹෙන මොවුන් අන් අයගේ ආදරණීය ප්‍රශ්න කිරීම් ලඟ පවා කෝප වෙනවා. සෑම ගැටලුවක්ම කෝපයෙන් විසදාගැනීමට උත්සාහ කරනවා.

5. Negative self talk
මට ඒක කරන්නට බැහැ, බොහෝ කරන්න පුළුවන් කාටද, මට වටිනා කමක් නැහැ, මම අවාසනාවන්තයෙක්, මෙලෙස හිතන වැඩිහිටියන් බිහිවන්නේ ුඩා කාලයේ දෙමාපියන් විසින් වචන වලින් කරන හානියේ ප්‍රතිඵලයක් විදිහටයි. සෑම විටම සෘණාත්මක හෙලා දැකීමට ලක් වන දරුවන් වැඩිහිටියන් ලෙස ඍණාත්මක හැඟීම් ඇතිකරගන්නවා. තමා විසින්ම උවමනාවෙන් ධනාත්මක චින්තනයක් ඇතිකර ගැනීමට උත්සාහ කළ ද ඔවුන් තුළ ඇතුළාන්තයෙන් හඬ නගන සෘණාත්මක හැඟීම් ඔවුන් පසුගාමී කරනවා

6. Emotional roller coaster
තමන් ගන්නා තීරණ හෝ තමන් විසින් සිදු කරන යම් ක්‍රියාකාරකම් ඕනෑවට වැඩි හෝ ්‍රමාණවත් නැත යන හැඟීමෙන් නිරන්තරයෙන් පෙළෙන මෙම වැඩිහිටියන් බිහිවන්නේද කුඩා කාලයේ දෙමාපියන් ගෙන් සිදුවන හානිය නිසයි. නිරන්තරයෙන් තමාම කරදරේ දමා ගන්නා තීරණ ගන්නා මොවුන් හැඟීම් පාලනයට අපහසු වෙනවා. දුක හිතනවා විට අනවශ්‍ය තරමට දුක හිතෙනවා, කේන්තිය අනවශ්‍ය තරමට වැඩි වෙනවා, බය සැක වෙහෙස ආදී සියළුම හැඟීම් ඔවුන් ආතති කර ලෙසම වැඩි කරගන්නවා.

Images taken by internet. Images copyrights goes to Original creator and thanks for them to posting on Internet 

සමානතා හදුනාගැනීමේ හා තේරීමේ ක්‍රියාවලිය පටන්ගන්නේ දරුවෙක් පුන්චි කාලයේමයි. ඔයාගේ බබා වෙනස් වෙනස් හඩවල් වෙනස් වෙනස් විදි වලට අඩනවිදිහ මතක්කරගන්න...මේ විදිහට විවිද හැඩීම් ක්‍රම මගින ඔයාගේ බබා ඒවට ලැබෙන ප්‍රතිචාර තොරාගත්තා. වැඩිහිටි කෙනෙක් දුවගෙන එන්නේ මොනවිදිහට ඇඩුවමද ..මොන ශබ්ද කිරීම් ද පලරහිත වෙන්නේ කියලා පුන්චි කාලෙදිම දරුවෙකු තෝරා ගන්න ඉගෙනගන්නවා

ඊලගට බබා මේ තේරීමේ ක්‍රියාවලිය එයා ඉගෙන ගන්න වචන එක්ක සම්බන්ද කරනවා. සෑම අලුත් වචනයකටම සමාන දෙයක් හෝ ක්‍රියාවක් තියන බව එයා වටහා ගන්නවා.මේ විදිහට එයාලා එයාගෙ අවට පරිසරය හදුනාගැනීමේ යෙදෙනවා. මේ මුල්ම තේරීම තමයි දරුවෙකුගේ මුල්ම ගනිත පාඩම.

පරිසර ගවේශණයේදි දරුවන් තමන් අවට තිබෙන විවිද දේ සමාන හා අසමාන වන ආකාරය හදුනාගන්නවා..එහෙම සමාන හෝ අසමාන ලෙස හදුනාගන්නා ද්‍රව්‍ය දරුවන් වර්ගීකරනය කරනවා.
කොහොමද එහෙම කරන්නේ....
ඔයාගෙ බබා හැඩයෙන් , පාටින් , ප්‍රමානයෙන්, ශබ්දයෙන් වගේ එයාලට පහසුවෙන හදුනගන්න පුලුවන් ලක්ශන වලින් ද්‍රව්‍ය වෙන්කරනවා.

වෙන් කිරීමෙන් තේරීමේ ක්‍රියාවලිය ඉවර වෙන්නේ නැහැ

කලින් සදහන් කල ආකාරයට වෙන් කර ගැනීමට දරුවන් භාවිතාකල සන්කල්පම යොදා ගනිමින් එයාලා ද්‍රව්‍ය සමාන කරන්නත් ඉගෙනගන්නවා. හැඩයෙන් පාටින් වර්ණවලින් වෙනස් වුනු දේවල් සමහර දේවල් එක්ක හැඩයෙන් පාටින් වර්ණයෙන් සමාන බව එයා හදුනාගන්නවා.

පෙර පාසල් පොත් වල සමාන රූප යා කරන්න
වෙන්ස් රෑපය තෝරන්න කියන ක්‍රියාකාරකම් වලදී අපි බලන්නේ දරුවා කොයිතරම් දුරට මේ සන්කල්ප සන්ජානනය කරගෙන තියනවද කියලයි.
මේ සන්කල්ප පසුකාලයේ වඩා සන්කීර්ණ ගණිත පාඩම් බවට පත්වෙනවා ඔයාලට පෙනේවි. අන්න ඒ සoකීර්ණ ගනිත පාඩම් පහසුවෙන් වටහා ගන්න නම් #තේරීම කියන concept එක යට තියන මම මේ කියල ලොකු කතාව....එහෙමත් නැත්නම් තර්කන හැකියාව හරිම වැදගත්

යමක් වෙන්කරද්දී හෝ සමාන කරද්දී ඒ ද්‍රව්‍ය එකකට එකක් වෙනස් හෝ සමාන වෙන්නේ කොහොමද කියලා තමන්ටම ආවේණික අදහසක් දරුවාට තියනවා. පෙරපාසලේදීඅපි කරන්නේ මෙන්න මේ සoජානනය කලින් සැලසුම් කල ක්‍රියාකාරකම් මගින් සීග්‍ර හා ක්‍රමානුකූල කරන්නට උත්සාහ කරන එකයි.

වෙන්කිරීමේ / වර්ගීකරණය කිරීමේ ක්‍රියාදාමය පියවර තුනකින් යුතු වෙනවා;

01. දරුවා කුමන පදනමකින් ද්‍රව්‍ය වෙන්කලයුතුදැයි තීරණය කිරීම

02. දරුවා ද්‍රව්‍ය වෙන්කිරීම

03. දරුවා ද්‍රව්‍ය වෙන්කිරීමට ඔහු හෝ ඇය භාවිතා කල පදනම විස්තර කිරීම.

මෙතනදී විස්තර කිරීම කියන පියවර වඩා සoකීර්ණ ඊලග අවස්තාවේ වඩා සoකීර්ණ වර්ගීකරනයකට දරුවා මෙහෙයවන්නට භාවිතා කරන්න පුලුවන්.

මෙහෙම හිතන්න....
මුලින්ම ඔයාගෙ බබා එයාගෙ blocks පාට අනුවා වෙන්කරනවා. එයා ඒක අවසන් කලාම නිල් පාට blocks නැවත රවුම්, කොටු ආදී විදිහට හැඩානුවත් වෙන් කරන්න පුලුවන් බව වටහාගන්න එයාට යම්කිසි ඉගියක් ලබා දෙන්න අපට පුලුවන්

මේ විදිහට විවිද ද්‍රව්‍ය වර්ගීකරනයට හා සමාන 
කිරීමට අවස්තාව ලබාදීම මගින් පෙරපාසලේදී අපි මූලික ගණිත සන්කල්ප දරුවාට කියා දෙනවා

චිත්‍ර පාඩම ඉවරවෙලා අපි අවටින් එකතුකරගත්ත දේවල් මලුවල දාගෙන ආයිමත් අපි ආවා පෙරපාසලට.
දැන් තියෙන්නේ තීරණ ගන්න....අලුතින් හිතන්න පුරුදුවෙන වෙලාව.

හොදට බලන්න..... මේ දේවල් අපි උගන්නපු දේවල් නෙමෙයි. හැමදෙයක් ගැනම තීරණ ගත්තේ එයාලමයි. ඒ විතරක් නෙමෙයි පෙරපාසලේදී අපි හදන්නේ මොකක්ද කියලා තීරනය කලා වගේම සැලසුමකට අනුව දේවල් එකතුකරගන්නත් එයාලට සිද්දවෙලා.

මේ ජීවිතේ පාඩම අකුරුවලින් එයාලට කියලදෙන්න පුලුවන් ගුරුතුමියක් ඉන්නවද???